Cấu trúc đồng ruộng và hệ thống thủy lợi nội đồng phục vụ phương thức sản xuất tiên tiến cho vùng Bắc Trung Bộ

Hệ thống thuỷ lợi nội đồng là cơ sở hạ tầng có vai trò quan trọng trong phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Trên cơ sở kết quả điều tra tại 3 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và Thừa Thiên Huế, nghiên cứu này đề xuất cấu trúc đồng ruộng và hệ thống thủy lợi nội đồng phục vụ phương thức sản xuất tiên tiến cho vùng Bắc Trung Bộ. Cấu trúc đồng ruộng và hệ thống thủy lợi nội đồng đã kết hợp với giao thông nội đồng để áp dụng cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp theo quy mô lớn. Các sơ đồ quy hoạch hệ thống thủy lợi nội đồng đảm bảo chủ động tưới tiêu cho từng khoảnh, các thửa ruộng được tưới tiêu độc lập có thể chủ động canh tác khi sản xuất không ảnh hưởng đến thửa ruộng khác, thuận tiện cho việc quản lý vận hành.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Hệ thống công trình thuỷ lợi là cơ sở hạ tầng phục vụ tưới tiêu cho cây trồng, góp phần quan trọng làm tăng năng suất, sản lượng và chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh các hệ thống thuỷ lợi phát huy cao công suất thiết kế, còn nhiều công trình thuỷ lợi đạt hiệu quả thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra, tỷ lệ diện tích có tưới đạt 80%, hạ tầng thủy lợi nội đồng chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất nông nghiệp theo quy trình tiên tiến. Cả nước có 234.000km kênh mương các loại nhưng mới có 23% được kiên cố, tỷ lệ kênh mương nội đồng được kiên cố còn thấp hơn, chỉ đạt khoảng 16% [6]. Đề án Tái cơ cấu ngành thủy lợi đã nêu rõ cần nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng thuỷ lợi, gắn với xây dựng đường giao thông nội đồng, dồn điền, đổi thửa, san phẳng đồng ruộng để có thể áp dụng các phương thức canh tác tiên tiến, tổ chức lại sản xuất theo quy mô lớn, thúc đẩy cơ giới hóa, góp phần nâng cao năng suất cây trồng. Nghiên cứu áp dụng các giải pháp khoa học công nghệ xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng là giải pháp quan trọng để xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi nội đồng. Đến nay đã có một số nghiên cứu áp dụng các giải pháp khoa học công nghệ xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng, như nghiên cứu quy hoạch thủy lợi nội đồng phục vụ cho các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng vùng ĐBSH [4], nghiên cứu hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội đồng cho vùng ĐBSH [1], nghiên cứu sơ đồ hệ thống thủy lợi nội đồng cho vùng ĐBSCL [5]. Trên cơ sở kết quả điều tra, đánh giá tại 3 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và Thửa Thiên Huế, nghiên cứu này đề xuất cấu trúc đồng ruộng và hệ thống thủy lợi nội đồng phục vụ phương thức sản xuất tiên tiến cho vùng Bắc Trung bộ.

II.  THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THỦY LỢI NỘI ĐỒNG VÀ CẤU TRÚC ĐỒNG RUỘNG Ở VÙNG BẮC TRUNG BỘ

III. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH CẤU TRÚC ĐỒNG RUỘNG VÀ HỆ THỐNG THỦY LỢI NỘI ĐỒNG PHỤC VỤ PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TIÊN TIẾN CHO VÙNG BẮC TRUNG BỘ

3.1 Sơ đồ hệ thống kênh tưới, tiêu

3.2 Đề xuất cấu trúc đồng ruộng

3.3 Áp dụng quy hoạch hệ thống thủy lợi nội đồng cho xã Diễn Phúc

IV. KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]     Nguyễn Tuấn Anh. Nghiên cứu giải pháp hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nội vùng ĐBSH, 2013.

[2]     Bộ Nông nghiệp và PTNT. Tuyển tập tiêu chuẩn cơ điện nông nghiệp Việt Nam – tập I, 2002.

[3]     Đào Thế Anh. Nghiên cứu thực tiễn dồn điền đổi thửa ở một số tỉnh và đề xuất chính sách dồn điền đổi thửa nâng cao hiệu quả sử dụng đất ở ĐBSH, 2004.

[4]     Đoàn Doãn Tuấn. Nghiên cứu các giải pháp thủy lợi phục vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng vùng ĐBSH, 2008.

[5]     Lê Sâm. Hệ thống thủy lợi vùng ĐBSCL. Nhà xuất bản nông nghiệp, 2009.

[6]     Tổng cục thủy lợi. Báo cáo điều tra hiện trạng thủy lợi toàn quốc, 2013.

Xem bài báo tại đây: Cấu trúc đồng ruộng và hệ thống thủy lợi nội đồng phục vụ phương thức sản xuất tiên tiến cho vùng Bắc Trung Bộ

Tác giả: PGS.TS. Trần Chí Trung, KS. Phạm Văn Hiệp
Trung tâm Tư vấn Quản lý Thủy nông có sự tham gia của người dân
Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam

TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI