Chống ngập lụt ở Thái Nguyên phải giải quyết trong tổng thể lưu vực sông Cầu

Ngày 13/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cùng đoàn công tác của Bộ có buổi làm việc với tỉnh Thái Nguyên bàn giải pháp phòng, chống ngập lụt.

Tỉnh Thái Nguyên ngập lụt diện rộng do ảnh hưởng hoàn lưu bão số 11

Thiên tai ngày càng nghiêm trọng

Tại buổi làm việc, theo thông tin của tỉnh Thái Nguyên, hai năm gần đây tình hình thiên tai, lũ lụt ngày càng diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn. Các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên đã hứng chịu nhiều trận lũ lớn, trong đó trận lũ đặc biệt lớn vào tháng 10/2025 gây ra hậu quả nặng nề. Trận lũ lịch sử này phá vỡ mọi mốc quan trắc trong lịch sử trên sông Cầu đoạn qua tỉnh Thái Nguyên. Tại trạm thủy văn Gia Bảy đạt 29,9m, vượt đỉnh lũ lịch sử năm 2024 hơn 1m, vượt báo động ba 2,9m.

Quang cảnh buổi làm việc

Đặc biệt, trận lũ lịch sử tháng 10/2025 gây ảnh hưởng đến 200.000 hộ dân (trong đó có 115 nhà bị sập, hỏng hoàn toàn; 465 nhà bị hư hỏng nặng, 69.391 nhà bị ngập); ngành nông nghiệp chịu thiệt hại nặng nề, hư hỏng gần 13.598 ha cây trồng, thủy sản, hơn 1 triệu con vật nuôi bị chết, bị nước cuốn trôi. Hệ thống giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế… bị thiệt hại nặng nề.

Đề xuất đầu tư các công trình trọng điểm để chống ngập

Trước sức tàn phá của lũ lụt, tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất, kiến nghị Trung ương xem xét, hỗ trợ triển khai các dự án cấp bách nhằm giảm thiểu rủi ro lũ lụt. Trọng tâm là dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống công trình đê điều, phòng chống lũ, lụt hai bên bờ sông Cầu đoạn qua khu vực trung tâm tỉnh .

Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Trịnh Xuân Trường phát biểu tại buổi làm việc.

Loạt công trình này gồm: Xây dựng đập Thác Huống 2; xây dựng đồng bộ đê, kè, đường giao thông mặt đê 2 bờ sông Cầu và suối Mo Linh; xây dựng hệ thống chống ngập úng khu vực trung tâm tỉnh Thái Nguyên; xây dựng cầu Gia Bẩy và hệ thống trạm bơm thoát nước ở khu vực trung tâm tỉnh.

Bên cạnh nguyên nhân khách quan do mưa lớn cực đoan, hiện Thái Nguyên còn thiếu hồ chứa nước ở thượng nguồn để cắt lũ cũng khiến tình trạng ngập lụt diễn ra trên diện rộng. Nhiều khu vực trung tâm chưa có đê bao hoặc công trình hiện hữu đã xuống cấp, không còn phù hợp.

Cần giải pháp tổng thể trên toàn lưu vực sông Cầu

Trao đổi tại buổi làm việc, theo các chuyên gia của Bộ NN&MT, muốn giải quyết căn cơ tình trạng ngập lụt tại Thái Nguyên cần một giải pháp tổng thể trên toàn lưu vực sông Cầu.

Đối với hạ du, cần nghiên cứu kỹ phương án để tăng khả năng thoát lũ, thực tế cho thấy, trong những đợt lũ lớn vừa qua, khả năng thoát lũ vùng hạ du chậm.

Các chuyên gia hiến kế giải pháp chống ngập lụt tại Thái Nguyên.

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, vấn đề ngập lụt của Thái Nguyên chỉ giải quyết được khi đặt trong tổng thể các tỉnh lưu lực sông Cầu. Hiện nay Bộ đã giao cho các đơn vị chuyên môn nghiên cứu tổng thể, sau khi có số liệu chính xác, khoa học sẽ đưa ra các giải pháp phù hợp để giải quyết bài toán ứng phó với lũ lụt của các tỉnh lưu vực sông Cầu. Với điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, quan điểm của Bộ là quản trị rủi ro thiên tai theo hướng thuận thiên, chấp nhận rủi ro có kiểm soát.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Nguyễn Hoàng Hiệp phát biểu tại buổi làm việc.

Đối với đề xuất của tỉnh Thái Nguyên, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, việc xây dựng các công trình phòng, chống lũ phải trả lời được câu hỏi, xây đê có hết được ngập không, nếu Thái Nguyên không ngập thì hạ du có ngập không?

Đa số ý kiến các chuyên gia cho rằng, nếu xây đê với quá cao không giải quyết triệt để vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên mà còn ảnh hưởng đến không gian đô thị, các tỉnh phía hạ du sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, vấn đề ngập lụt ở các phường trung tâm tỉnh Thái Nguyên không chỉ mới diễn ra gần đây, chiều hướng ngập ngày càng nghiêm trọng hơn, do đó cần thực hiện ngay dự án thoát nước trong đô thị. Trước mắt tỉnh Thái Nguyên khẩn trương xây dựng cầu Gia Bảy mới để mở rộng khả năng thoát lũ và đảm bảo an toàn công trình. Về xây đê hai bên bờ sông Cầu cần tính toán rất kỹ lưỡng dựa trên cơ sở khoa học hết sức cụ thể.

Về lâu dài Bộ NN&MT và tỉnh Thái Nguyên cần nghiên cứu phương án xây dựng 4 hồ chứa nước ở thượng nguồn sông Cầu để cắt lũ, cùng với đó là giải pháp tăng khả năng thoát lũ ở hạ du, giải pháp mềm linh hoạt trong việc vận hành điều tiết hồ chứa nước.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng cho biết, đối với đập Thác Huống trên sông Cầu đã xây dựng từ thời Pháp thuộc có nhiệm vụ dâng nước để phục vụ nước tưới, tuy nhiên hiện nay là điểm nghẽn cản dòng chảy, giảm khả năng thoát lũ. Do đó, Bộ sẽ nhanh chóng thực thực dự án để giải quyết vấn đề này.

Theo Quốc Hưng/vtv.vn