Công nghệ trữ nước sinh hoạt nông thôn khu vực khan hiếm nước

Công nghệ trữ nước sinh hoạt nông thôn đã được nghiên cứu và áp dụng từ lâu ở khắp các vùng, miền của cả nước, đặc biệt tại các khu vực khan hiếm nước. Trong những năm qua, việc áp dụng công nghệ trữ nước cho các khu vực này đã phần nào giải quyết được tình trạng thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và cải thiện thu nhập cho người dân nông thôn và đảm bảo thực hiện thành công Chương trình Mục tiêu quốc gia về Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn. Trong bối cảnh các thách thức về nước đang ngày càng gia tăng, nhằm đảm bảo mục tiêu cấp nước sinh hoạt trong thời gian tới, việc ứng dụng công nghệ mới để trữ nước là sức cần thiết. Bài báo này sẽ đánh giá một số công nghệ trữ sinh hoạt nông thôn truyền thống tại khu vực miền núi phía Bắc và khuyến nghị áp dụng công nghệ trữ nước tiềm năng trong cấp nước sinh hoạt nông thôn trong khu vực.

I. MỞ ĐẦU

Khu vực miền núi phía Bắc gồm 14 tỉnh (Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Điện Biên, Hòa Bình, Lai Châu, Lào Cai, Lạng Sơn, Phú Thọ, Sơn La, Thái Nguyên, Tuyên Quang và Yên Bái), có diện tích tự nhiên là 95.264,4km2, dân số 11.290,5 nghìn người (2011). Là một khu vực có đời sống văn hóa và trình độ dân trí còn thấp, nhất là các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Đây cũng là khu vực có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất nước (26,7% năm 2011), cao hơn 2 lần tỷ lệ hộ nghèo chung của cả nước (12,6%). [Nguồn Tổng cục Thống kê].

Tuy lượng mưa bình quân năm tương đối lớn, khoảng trên dưới 2000mm, nhưng tập trung chủ yếu vào mùa mưa (chiếm 85-90% lượng mưa cả năm). Do địa hình núi cao hiểm trở, rất phức tạp, chia cắt mạnh đã gây ra tình trạng lúc thừa nước gây lũ lụt, lúc thiếu nước gây hạn hán, nơi thừa nước không dùng hết, nơi thiếu nước nghiêm trọng gây ra không ít khó khăn cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong vùng. Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ hiện nay thì tình trạng thiếu nước vào mùa khô và lũ lụt vào mùa mưa sẽ ngày càng trầm trọng hơn. Tình trạng thiếu nước sinh hoạt xảy ra thường xuyên ở hầu hết các tỉnh miền núi phía bắc, đặc biệt là khu vực vùng cao núi đá phía bắc tỉnh Hà Giang, một số huyện của các tỉnh Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Cao Bằng…

Theo báo cáo Tổng kết Chương trình MTQG về Nước sạch và VSMT nông thôn giai đoạn 2006-2010, tỷ lệ dân số sử dụng nước hợp vệ sinh khu vực miền núi phía Bắc đạt thấp nhất của cả nước (78%), thấp hơn 5% so với bình quân chung cả nước (83%).

Chương trình MTQG về Nước sạch và VSMT nông thôn giai đoạn 2011-2015 với định hướng tập trung vào vùng nghèo và người nghèo. Để đảm bảo mục tiêu đến năm 2015 có 95% dân số được sử dụng nước hợp vệ sinh thì việc nghiên cứu áp dụng công nghệ mới và kết hợp các công nghệ truyền thống trong trữ, cấp nước sinh hoạt nông thôn là một hướng đi hiệu quả.

II. CÔNG NGHỆ TRỮ NƯỚC SINH HOẠT CHO CÁC VÙNG KHAN HIẾM NƯỚC HIỆN NAY

2.1.1. Bể chứa nước tập trung

2.1.2. Hồ chứa vải địa kỹ thuật

2.1.3. Hồ treo

2.1.4. Lu, bể chứa nước mưa hộ gia đình

III. GIẢI PHÁP CÔNG NGHỆ TIỀM NĂNG TRONG TRỮ NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN KHU VỰC KHAN HIẾM NƯỚC MIỀN NÚI PHÍA BẮC

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Văn phòng Thường trực Chương trình MTQG Nước sạch và VSMTNT - Báo cáo kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn 2006-2010 nội dung chủ yếu chương trình giai đoạn 2011-2015.

[2] Nguyễn Thị Nguyệt, Báo cáo đánh giá mô hình thí điểm ứng dụng công nghệ trữ nước sinh hoạt bằng bồn chứa nhựa dẻo do công ty Labaronne CITAF, CH Pháp sản xuất tại Phố Ngọc, xã Trung Minh, TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, 4/2013.

[3] Nguyễn Thị Nguyệt và nnk, Dự án: “Quy hoạch cấp sinh hoạt nông thôn 04 huyện vùng cao tỉnh Hà Giang (Đồng Văn, Mèo Vạc, Quản Bạ, Yên Minh), tháng 6/2012.

[4] Viện Thủy công - Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, Giải pháp công nghệ đập ngầm cấp nước sinh hoạt và sản xuất vùng núi trung du phía Bắc, 2012.

[5] Viện Quy hoạch Thủy lợi, Đề tài: Nghiên cứu giải pháp công trình trữ, cấp nước cho sản xuất và dân sinh một số vùng khan hiếm nước ở 8 tỉnh vùng núi Bắc Bộ.

[6]. Tổng cục Thống kê: website http://www.gso.gov.vn.

Xem bài báo tại đây: Công nghệ trữ nước sinh hoạt nông thôn khu vực khan hiếm nước

Tác giả: TS. Lê Xuân Quang, ThS. Nguyễn Thị Nguyệt
Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường

TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI