Công trình ngăn sông bằng Đập trụ đỡ và Đập xà lan di động của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đạt giải thưởng Hồ Chí Minh

Sáng ngày 18/2/2012, tại Nhà hát lớn thành phố Hà Nội đã diễn ra Lễ trao thưởng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ năm 2010

Tham dự buổi lễ có đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hoà XHCN Việt Nam; đồng chí Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Nhà nước, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ …

Giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước về KHCN là giải thưởng cao quý được trao tặng 5 năm một lần theo nghi thức trang trọng nhất. Đây là giải thưởng dành tặng cho những công trình KH&CN đặc biệt xuất sắc, có giá trị cao, mang lại hiệu quả kinh tế xã hội thiết thực, có tác dụng to lớn và lâu dài trong đời sống nhân dân, góp phần bảo vệ tổ quốc, phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội và sự nghiệp KHCN của đất nước. Đây cũng là sự công nhận, tôn vinh của Đảng và Nhà nước đối với những nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu và cho ra đời những công trình khoa học có giá trị lớn cho đất nước.

Năm nay, có 176 nhà khoa học là tác giả của 32 công trình, cụm công trình, thuộc 5 lĩnh vực: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, khoa học nông nghiệp, khoa học kỹ thuật và khoa học y dược; trong đó có 12 công trình, cụm công trình đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh, 20 công trình, cụm công trình đoạt Giải thưởng Nhà nước. Một số công trình được đánh giá có ý nghĩa thực tiễn cao như: Cụm công trình Ngăn sông bằng Đập Trụ đỡ và Đập Xà lan di động;  Tìm kiếm, phát hiện và khai thác có hiệu quả các thân dầu trong đá móng granitoit trước Đệ Tam bể Cửu Long, thềm lục địa Việt Nam…

Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam có cụm công trình: Ngăn sông bằng Đập Trụ đỡ và Đập Xà lan di động của nhóm tác giả: GS.TS Trương Đình Dụ, PGS.TS Trần Đình Hòa, ThS. Trần Văn Thái, ThS. Thái Quốc Hiền, ThS. Trần Minh Thái, TS. Vũ Hồng Sơn, ThS. Nguyễn Thế Nam, ThS. Phan Đình Tuấn đã vinh dự được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh cao quý. Cụm công trình là tâm huyết, trí tuệ và sức lực của 8 tác giả nói trên, có ý nghĩa thực tiễn vô cùng to lớn, mở ra triển vọng lớn cho xây dựng công trình thủy lợi. Đập XLDĐ được thiết kế theo nguyên lý ổn định trên nền đất yếu. Ýnghĩa khoa học và tính mới nổi bật của đập XLDĐ là khả năng chịu lực tốt nhưng có trọng lượng nhẹ và khả năng thay đổi trọng lượng bản thân bằng cách tháo nước vào để ổn định được trên nền đất yếu tự nhiên. Khi tháo nước ra thì có thể di chuyển đến chỗ khác. Hiệu quả kinh tế - xã hội của đập XLDĐ là giảm khoảng 60% khối lượng xây lắp, không phải giải phóng mặt bằng tốn kém, đảm bảo môi trường sinh thái tự nhiên khi xây dựng và trong quản lý khai thác. Giảm giá thành xây dựng khoảng 40-60% và ưu điểm nổi bật là đáp ứng được yêu cầu thay đổi vị trí công trình khi cơ cấu sản xuất thay đổi. Nhờ vậy, loại đập này rất phù hợp với vùng phân ranh mặn - ngọt.

Đập trụ đỡ là công trình ngăn sông gồm các trụ bằng bê tông cốt thép có móng cọc cắm sâu vào nền...; Cửa van được vận hành đóng mở bằng thiết bị đóng mở; Công trình mở rộng khẩu độ để giảm tiêu năng đồng thời có mức đảm bảo cao hơn nhiệm vụ thoát lũ so với công nghệ truyền thống, ngoài ra lại ít gây biến động môi trường tự nhiên; Đập được thi công ngay trong lòng sông, không phải dẫn dòng thi công, giảm thiểu chi phí đền bù giải phóng mặt bằng và không ảnh hưởng đến giao thông thuỷ trong quá trình thi công, đem lại hiệu quả kinh tế xã hội cao và thân thiện với môi trường…

Theo Bộ  trưởng Nguyễn Quân: Việc xét tặng các giải thưởng trên được tiến hành độc lập theo 3 cấp: cấp cơ sở; cấp Bộ ngành, tỉnh thành phố và tương đương; cấp Nhà nước. Cấp Nhà nước được tiến hành theo 2 bước: tại Hội đồng Giải thưởng chuyên ngành và tại Hội đồng Giải thưởng cấp Nhà nước. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quyết định thành lập 12 Hội đồng Giải thưởng chuyên ngành xét Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ năm 2010 để đánh giá xét thưởng 67 công trình có hồ sơ xét thưởng hợp lệ theo các lĩnh vực nói trên.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chúc mừng các nhà khoa học, tập thể khoa học, các tổ chức khoa học và công nghệ có công trình được tặng thưởng; khẳng định tất cả các công trình, cụm công trình được trao giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước lần này đều là những công trình xuất sắc, có giá trị cao, là kết quả của sự dày công nghiên cứu, cống hiến trí tuệ và tài năng của các nhà khoa học, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nêu rõ, nhiệm vụ trọng tâm của đất nước, nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay là tập trung đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, phát triển nhanh bền vững, hướng đến mục tiêu năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Để làm được điều đó, có vai trò và trách nhiệm rất lớn của đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ.

12 công trình đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh và 20 công trình đoạt Giải thưởng Nhà nước là những nghiên cứu xuất phát từ thực tiễn và kết quả được vận dụng trong cuộc sống, góp phần cải tạo tự nhiên, xã hội, đúng theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân…

Tỉnh Thanh