Hội thảo khoa học góp ý cho luận án tiến sỹ kỹ thuật của NCS. Nguyễn Thị Kim Dung

Ngày 15/6/2017, Cơ sở Đào tạo Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học góp ý cho luận án tiến sỹ kỹ thuật của NCS. Nguyễn Thị Kim Dung “Xây dựng phương pháp xác định dòng chảy tối thiểu áp dụng tính toán cho hạ du sông Vu Gia - Thu Bồn”. Mã số: 62 58 02 12

Tham dự Hội thảo có PGS.TS. Nguyễn Vũ Việt - Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam - Chủ trì Hội thảo, TS. Đặng Hoàng Thanh - Trưởng Ban Tổ chức Hành chính, TS. Phạm Hồng Cường - Phó Trưởng Ban Tổ chức Hành chính phụ trách công tác đào tạo của Viện; các nhà khoa học, chuyên gia thuộc lĩnh vực kỹ thuật tài nguyên nước và các cán bộ khoa học quan tâm.

Theo NCS. Nguyễn Thị Kim Dung cho biết lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn là hệ thống sông lớn ở vùng Duyên hải Trung Trung Bộ với tổng diện tích lưu vực 10.350 km² nằm trên địa phận ba tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Kon Tum có nguồn nước đến khá dồi dào, tổng lượng dòng chảy năm khoảng 20,4 tỷ m³, tuy nhiên tổng lượng dòng chảy 08 tháng mùa khô chỉ chiếm 30-35% tổng lượng dòng chảy năm gây tình trạng khô hạn, thiếu nước.

Trên lưu vực hiện có 756 hồ chứa nước và đập dâng cung cấp nước tưới cho khoảng 40 ngàn ha đất canh tác, cùng nhiều công trình khai thác tài nguyên nước phục vụ phát triển công nghiệp, nuôi trồng thủy sản và cấp nước phục vụ dân sinh, đặc biệt những năm gần đây đã có nhiều công trình thủy điện lớn trên lưu vực được xây dựng mới và đưa vào sử dụng.

Việc chuyển nước của thủy điện ĐakMi 4 đã gây ra những hậu quả không nhỏ cho hạ du, nước chuyển nhiều hơn về phía Thu Bồn đã làm cho phía Vu Gia dòng chảy kiệt suy giảm mạnh, mực nước hạ thấp, mặn xâm nhập cao ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà máy cấp nước sinh hoạt cho thành phố Đà Nẵng, các trạm bơm lấy nước tưới dọc sông.

Do vậy theo NCS, việc nghiên cứu xác định dòng chảy tối thiểu (DCTT) cho sông Vu Gia - Thu Bồn để duy trì dòng sông, bảo đảm cho sự phát triển bình thường của các hệ sinh thái và bảo đảm mức tối thiểu cho các hoạt động khai thác phục vụ phát triển các ngành kinh tế là hết sức quan trọng.

Tuy đã có một số nghiên cứu về dòng chảy tối thiểu, từ nghiên cứu ứng dụng các phương pháp đánh giá nhanh đến các nghiên cứu có xu hướng tiếp cận tổng hợp nhiều phương pháp đánh giá sử dụng các công cụ mô hình toán nhưng theo NCS, cho đến nay khái niệm và phương pháp đánh giá DCTT vẫn đang được hiểu khác nhau, các nghiên cứu chỉ mới chỉ tập trung vào từng khía cạnh đơn lẻ cấu thành nên DCTT hoặc có tiếp cận theo hướng tổng hợp nhưng chưa đề cập chi tiết, đầy đủ đến các yếu tố tác động đến sản xuất, đời sống và môi trường hệ sinh thái…

Điều này là hết sức quan trọng vì liên quan trực tiếp đến quản lý, khai thác và sử dụng nguồn nước một cách hợp lý, giúp cho việc sử dụng tài nguyên nước tiết kiệm, hiệu quả hơn. Do đó, NCS khẳng định đề tài nghiên cứu của Luận án có ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

Mục đích nghiên cứu của luận án đó là xây dựng được phương pháp xác định dòng chảy tối thiểu cho vùng hạ du có xét đến tác động điều tiết của các hồ chứa thượng nguồn; áp dụng kết quả nghiên cứu để tính toán dòng chảy tối thiểu cho vùng hạ du sông Vu Gia - Thu Bồn.

NCS cho hay, sau một thời gian triển khai nghiên cứu, luận án đã đề xuất được hệ thống các điểm kiểm soát DCTT cho vùng hạ du sông Vu Gia - Thu Bồn; Xác định được dòng chảy duy trì sông; Ứng dụng phương pháp chu vi ướt kết hợp dùng mô hình toán đánh giá chất lượng nước sông để xác định dòng chảy duy trì sinh thái; Phân tích mối quan hệ giữa lưu lượng xả thượng lưu và chiều dài xâm nhập mặn trong dòng chính Vu Gia, Thu Bồn, Vĩnh Điện, các hoạt động cấp nước ở hạ du lưu vực sông để tính toán dòng chảy bảo đảm nhu cầu sử dụng cho vùng hạ du sông…

Tiếp theo báo cáo Dự thảo luận án của NCS, các đại biểu là các chuyên gia, các nhà khoa học đã phát biểu, thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến quý báu và có giá trị giúp cho NCS có thể hoàn thiện Luận án của mình trước khi bảo vệ cơ sở.

Cụ thể như nội dung của đề tài luận án phù hợp với tên đề tài, mã số chuyên ngành đào tạo, luận án có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, kết quả nghiên cứu của luận án bổ sung thêm một phương pháp xác định dòng chảy tối thiểu cho các lưu vực sông; kết quả của luận án là cơ sở khoa học, dữ liệu có giá trị cho quản lý tổng hợp tài nguyên nước theo hướng hài hòa lợi ích giữa khai thác và bảo vệ môi trường sinh thái sông.

NCS cần chỉnh sửa mục tiêu nghiên cứu, đối tượng phạm vi nghiên cứu phần phụ lục tính toán, đóng góp mới để làm nổi bật hơn, tóm tắt các chương, hình vẽ, bảng sơ đồ tiếp cận…; bổ sung các kết quả nghiên cứu chính vào phần kết luận, các kết quả tính toán nhu cầu nước, cân bằng nước, tổng quan các nghiên cứu về lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn, tài liệu tham khảo cần thiết cho luận án; xem xét thêm nội dung đánh giá dòng chảy tối thiểu của các hồ chứa thượng nguồn; làm rõ thời gian đồng nhất về số liệu trong hiệu chỉnh, kiểm định mô hình; đánh giá lại tác động quy trình liên hồ chứa tới yêu cầu dòng chảy tối thiểu, giải pháp điều tiết…

Các đại biểu nhất trí cho rằng luận án đã được nghiên cứu sinh thực hiện một cách bài bản, khoa học; khối lượng phân tích tính toán lớn, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn và đồng ý cho NCS bảo vệ cấp Cơ sở sau khi đã sửa chữa.