Họp Hội đồng đánh giá luận án Tiến sĩ cấp Viện cho NCS. Trần Văn Nguyên

PGS.TS. Phạm Hồng Cường - Phó Trưởng Ban Tổ chức Hành chính phát biểu tại buổi họp

Chiều ngày 11/8/2025, Cơ sở đào tạo Viện Khoa học Thuỷ lợi Việt Nam đã tổ chức họp Hội đồng đánh giá luận án Tiến sĩ cấp Viện cho NCS. Trần Văn Nguyên về đề tài “Nghiên cứu hiện tượng nứt dăm đê sông vùng đồng bằng sông hồng và dự báo khả năng bị nứt của một số đoạn đê". Ngành: Kỹ thuật xây dựng công trình thủy. Mã số: 9 58 02 02.

GS.TS. Trần Đình Hòa - Chủ tịch Hội đồng - Thủ trưởng cơ sở Đào tạo - Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam phát biểu

TS. Vũ Bá Thao - Thư ký Hội đồng đọc lý lịch khoa học của NCS. Trần Văn Nguyên

Báo cáo Luận án trước Hội đồng, NCS. Trần Văn Nguyên cho biết do trước đây đê được đắp bằng thủ công theo phương pháp kê ba chồng đấu, nên nhìn chung tồn tại rất nhiều khuyết tật như độ rỗng lớn, đất không chặt. Quá trình nâng cấp cải tạo, hầu hết đỉnh đê đã đủ cao trình chống lũ, nhiều hệ thống đê được cứng hóa bề mặt bằng nhựa Asphalt, bê tông, v.v… thân đê, mặt đê được mở rộng bằng đắp áp trúc nhưng bằng vật liệu chủ yếu là chở từ nơi khác đến. Do chu kỳ “khô” kéo dài hơn so với trước đây, hiện tượng nứt dăm mặt đê, mái đê có xu hướng gia tăng. Thêm vào đó, sự khuếch tán, cộng hưởng của tải trọng lưu thông đã làm cho hiện tượng nứt mái đê, mặt đê đe dọa mất an toàn đối với đê.

Do đó, theo NCS. Trần Văn Nguyên, việc nghiên cứu tìm ra nguyên nhân chung gây “nứt” đê sông, để từ đó có biện pháp xử lý nhằm đảm bảo an toàn cho đê sông là cần thiết trong giai đoạn trước mắt và lâu dài.

Mục tiêu nghiên cứu của luận án nhằm (1) Làm sáng tỏ cơ chế gây ra hiện tượng nứt mặt đê, mái đê trong mùa khô thông qua quan sát trên hiện trường, thí nghiệm trong phòng đối với sự thay đổi thể tích của đất thân đê, do sự biến đổi độ ẩm theo chu kỳ khô-ướt và mô phỏng trên mô hình toán. Từ đó, nhằm giải thích được các hiện tượng, sự cố đã xảy ra đối với đê khu vực nghiên cứu. Trên cơ sở đó, giải thích, đánh giá được quá trình hình thành sự cố và ảnh hưởng của các yếu tố gây bất lợi đối với sự đê sông; (2) Phân tích và dự báo khả năng xuất hiện hiện tượng nứt dăm của một số đoạn đê trong khu vực nghiên cứu, đồng thời đề xuất giải pháp xử lý thích hợp

Trên cơ sở thực hiện các nội dung nghiên cứu bao gồm: Tổng quan về đê sông và hiện tượng nứt dăm của đê sông; Nghiên cứu nguyên nhân và cơ chế phát sinh nứt dăm đê sông vùng đồng bằng sông Hồng; Nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển nứt dăm trên đoạn đê điển hình; Dự báo khả năng hình thành nứt dăm cho một số đoạn đê vùng ĐB sông Hồng. Luận án tập trung nghiên cứu hiện tượng nứt dăm thân đê tại vùng Đồng bằng sông Hồng, một vấn đề cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khô hạn kéo dài và việc kiểm soát nguồn nước ở thượng nguồn sông Hồng.

Thông qua khảo sát thực địa, thí nghiệm trong phòng và mô hình hóa, luận án đã xác định nguyên nhân chủ yếu gây nứt là do đất đắp thân đê có thành phần hạt mịn và hạt sét cao, nhạy cảm với sự thay đổi độ ẩm. Khi độ ẩm giảm, đất co rút tạo ra ứng suất nội tại, dẫn đến hình thành vết nứt. Luận án cũng đã mô tả chi tiết quá trình phát triển vết nứt theo không gian và thời gian, từ các vết nứt chính đến thứ cấp. Các kết quả nghiên cứu của luạn án đã giúp giải thích được hiện tượng nứt đê từng xảy ra trong lịch sử.

Dựa trên cơ sở trên, luận án đã xác định được các đoạn đê thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng có khả năng bị nứt dăm cao. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc bảo trì, nâng cấp và phòng ngừa sự cố cho hệ thống đê điều. Đây là đóng góp khoa học và kỹ thuật quan trọng cho công tác đảm bảo an toàn đê tại Việt Nam…

Sau khi nghe nhận xét và nghe các ý kiến của các thành viên phản biện, các thành viên trong Hội đồng; các chuyên gia, các nhà khoa học thuộc các cơ quan, tổ chức ngoài Viện, Hội đồng đã họp kín và bỏ phiếu.

Thay mặt Hội đồng, GS.TS. Trần Đình Hòa - Chủ tịch Hội đồng đã đọc Quyết nghị của Hội đồng đánh giá Luận án Tiến sĩ cấp Viện. Theo đó, Luận án bổ sung cơ sở lý luận về nguyên nhân, cơ chế nứt dăm đê vùng đồng bằng Sông Hồng xảy ra vào cuối mùa khô do đất đắp đê khu vực nghiên cứu có hàm lượng hạt sét khá cao, gây co ngót đất khi giảm độ ẩm và giảm thể tích, từ đó gây ra ứng suất làm tăng biến dạng và tạo ra vết nứt bề mặt đê. Làm cơ sở khoa học và hỗ trợ dự báo được một số đoạn đê sông trên hệ thống đê đồng bằng Sông Hồng có khả năng cao hình thành hiện tượng nứt dăm vào cuối mùa khô, từ đó dự báo được khả năng xảy ra sự cố đê sông trong mùa mưa, góp phần phục vụ nâng cấp, sửa chữa, đảm bảo an toàn cho đê sông. Các kết quả nghiên cứu của luận án là tài liệu có giá trị khoa học và thực tiễn, có độ tin cậy. Kiến nghị các cơ quan quản lý, tư vấn thiết kế, các tổ chức đào tạo, nghiên cứu khoa học liên quan có thể tham khảo sử dụng.

Cũng theo Quyết nghị, thông qua kết quả nghiên cứu điều tra, khảo sát hiện trường kết hợp với mô hình vật lý trong phòng và mô hình số, Luận án có 03 đóng góp mới đó là (1) Xác định nguyên nhân chính nứt dăm thân đê vùng đồng bằng Sông Hồng là do đất đắp thân đê có thành phần hạt sét và hạt mịn khá cao (hạt sét < 0,005 mm chiếm 17,1 ÷ 32,1%; hạt mịn < 0,05 mm chiếm 46,7 ÷ 76 %); (2) Xác định cơ chế hình thành và phát triển nứt dăm đê vùng đồng bằng Sông Hồng do thay đổi độ ẩm trong đất đắp, giảm thể tích đất, gây co ngót, phát sinh ứng suất kéo; (3) Bước đầu dự báo được nguy cơ nứt dăm đê thuộc khu vực đồng bằng Sông Hồng, hỗ trợ duy tu và nâng cấp đê sông.

Về cơ sở khoa học, độ tin cậy của những luận điểm và những kết luận nêu trong luận án, Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp với mục tiêu và nội dung nghiên cứu, có tính hiện đại, phù hợp với tính chất nghiên cứu của luận án và có độ tin cậy; Các kết luận của luận án được dựa trên phân tích số liệu thực nghiệm, mô hình số, mô hình toán có giá trị và tin cậy.

Bên cạnh các kết quả đạt được, Hội đồng đề nghị NCS. Trần Văn Nguyên chỉnh sửa các lỗi chính tả, chế bản, thống nhất cách trình bày bảng, biểu, hình vẽ, tài liệu tham khảo theo quy định; Bổ sung luận giải sự phù hợp giữa mô hình số và mô hình vật lý; chỉnh sửa phần kết luận, kiến nghị của Luận án để nêu bật được nội dung, đóng góp mới, , kiến nghị sử dụng kết quả nghiên cứu cũng như các tồn tại, hạn chế của luận án; Xem xét tiếp thu, chỉnh sửa luận án và tóm tắt theo các ý kiến của phản biện và thành viên Hội đồng.

Kết quả bỏ phiếu 7/7 phiếu tán thành công nhận học vị tiến sĩ kỹ thuật cho nghiên cứu sinh Trần Văn Nguyên

Luận án tiến sĩ của NCS. Trần Văn Nguyên đáp ứng yêu cầu của luận án tiến sĩ kỹ thuật chuyên ngành Kỹ thuật xây dựng công trình thủy. Hội đồng đề nghị Cơ sở đào tạo ra quyết định công nhận và cấp bằng tiến sĩ kỹ thuật cho nghiên cứu sinh Trần Văn Nguyên sau khi đã sửa chữa luận án theo yêu cầu của Hội đồng.

Hội đồng đã biểu quyết 100% nhất trí thông qua Quyết nghị.