Họp Hội đồng tư vấn tự đánh giá kết quả đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ

Ngày 24/1, tại Hà Nội, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã tổ chức Họp Hội đồng tư vấn tự đánh giá kết quả đề tài cấp Bộ “Nghiên cứu ứng dụng phương pháp tính toán khôi phục chuỗi số liệu dòng chảy cho lưu vực sông” do TS. Hồ Việt Cường - Phòng Thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về Động lực học Sông Biển chủ nhiệm.

Tại buổi họp, Chủ nhiệm Đề tài - TS. Hồ Việt Cường cho rằng dữ liệu đóng một vai trò then chốt trong tất cả các nghiên cứu thuộc tất cả các lĩnh vực. Trong các nghiên cứu thuộc lĩnh vực khí tượng thủy văn, tài nguyên nước, việc thu thập, xây dựng và khôi phục bộ dữ liệu khí tượng thủy văn luôn luôn được ưu tiên hàng đầu, phải đảm bảo về cả chất lượng và số lượng trong khu vực nghiên cứu. Độ tin cậy của các kết quả đánh giá phân tích phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng của số liệu có được.

Đối với các lưu vực xuyên biên giới của Việt Nam, với phần diện tích lưu vực nằm cả ở các nước lân cận như Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan… gần như rất ít được chia sẻ và lưu vực sông Thao - lưu vực quan trọng ở miền Bắc Việt Nam là một lưu vực như vậy.

Với 50% phần diện tích nằm trên lãnh thổ Trung Quốc và các số liệu quan trắc trên khu vực này không được chia sẻ, do đó các nghiên cứu trước đây thường gặp rất nhiều khó khăn trong việc đưa ra biện pháp nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực của điều kiện thủy văn, dòng chảy trên toàn lưu vực.

Hơn nữa, việc xây dựng các công trình hồ chứa, nhà máy thủy điện ở khu vực thượng nguồn phía Trung Quốc đang gây ra sự thay đổi cơ bản về chế độ thủy văn dòng chảy, môi trường và hệ sinh thái của vùng hạ lưu các con sông.

Những nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của các hoạt động khai thác sử dụng nguồn nước phía thượng nguồn Trung Quốc còn ít, kết quả nghiên cứu mới chỉ dùng lại ở mức độ phạm vi trong lãnh thổ Việt Nam, TS. Hồ Việt Cường cho biết thêm.

Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ vệ tinh trên toàn cầu, các dữ liệu viễn thám ngày càng đa dạng về thông tin và có độ chính xác cao, cùng với sự hoàn thiện các công nghệ mô phỏng số thì các yếu tố mưa, dòng chảy trên lưu vực có thể được tính toán mô phỏng một cách tương đối chính xác, không phải phụ thuộc nhiều vào số liệu thực đo.

Do đó, theo TS. Hồ Việt Cường, việc nghiên cứu đề xuất công nghệ và phương pháp tính toán để khôi phục các chuỗi số liệu dòng chảy cho lực vực sông Thao thuộc hệ thống sông Hồng - Thái Bình trong điều kiện hạn chế về số liệu hoặc không có số liệu là một vấn đề rất quan trọng và câp thiết, nhằm đánh giá ảnh hưởng của các hoạt động khai thác sử dụng nguồn nước phía Trung Quốc tác động lên chế độ thủy văn, dòng chảy đối với các sông vùng hạ lưu ở Việt Nam.

Mục tiêu của Đề tài nhằm xác định được phương pháp, công cụ tính toán khôi phục dữ liệu dòng chảy cho lưu vực sông trong điều kiện thiếu hoặc không có số liệu đo đạc phù hợp với điều kiện Việt Nam; Áp dụng thử nghiệm khôi phục dữ liệu dòng chảy trung bình ngày cho lưu vực sông Thao.

Qua quá trình triển khai nghiên cứu, TS. Hồ Việt Cường cho biết đề tài đã đạt được một số kết quả chính nổi bật đó là tiến hành thu thập được bộ số liệu đầy đủ phục vụ nghiên cứu của Đề tài bao gồm cả số liệu quan trắc đo đạc, tài liệu địa hình, tài liệu viễn thám về thảm phủ, cây trồng, đất điệu hình bề mặt…trên lưu vực sông Thao; thu thập bộ dữ liệu toàn cầu về khí tượng phục vụ tính toán, khôi phục dữ liệu trong các mô hình; Áp dụng phương pháp thu hẹp động lực kết hợp với các mô hình thủy văn vật lý thực WEHY-WRF ở độ phân giải 9km qua đó tính toán mô phỏng lại toàn bộ các điều kiện thủy văn trên lưu vực; Phân tích, đánh giá biến động chế độ thủy văn, dòng chảy trên lưu vực sông Thao thuộc lãnh thổ Việt Nam dựa trên số liệu khôi phục mưa tại 10 vị trí trên toàn lưu vực và lưu lượng dòng chảy tại các trạm Lào Cai, Yên Bái trong 65 năm; Đánh giá được tác động của các yếu tố đến chế độ mưa, dòng chảy trên lưu vực sông Thao bao gồm diện tích thảm phủ trên lưu vực, tác động của biến đổi khí hậu, tác động của các hoạt động khai thác cát lòng sông…

Phát biểu tại buổi họp, Chủ tịch Hội đồng GS.TS. Trần Đình Hòa - Phó Giám đốc Viện đã đánh giá rất cao các kết quả đạt được của đề tài, các sản phẩm khoa học có tính khoa học và thực tiễn cao; 100% tiêu chí sản phẩm đạt xuất sắc; báo cáo tổng hợp và báo cáo tóm tắt rõ ràng, logic, bố cục chặt chẽ; Khối lượng tính toán rất lớn; phương pháp tính toán hiện đại, có độ tin cậy cao; chất lượng số liệu, sản phẩm rất có giá trị cho nghiên cứu sau. Chủ nhiệm Đề tài cần chỉnh sửa lại lỗi chính tả, trích dẫn tài liệu, thuật ngữ, phần lý thuyết, cần có phân tích đánh giá khi sử dụng kết quả nghiên cứu khác, kiến nghị hướng ứng dụng và nghiên cứu tiếp theo...

Cuối cùng, Chủ tịch Hội đồng GS.TS. Trần Đình Hòa - Phó Giám đốc Viện yêu cầu Chủ nhiệm đề tài chỉnh sửa báo cáo theo các ý kiến góp ý của Hội đồng.

Hội đồng tư vấn tự đánh giá kết quả đề tài nghiệm thu đạt xuất sắc.