Kết quả ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước để xác định chế độ tưới hợp lý cho cây dưa hấu, lạc và giải pháp nhân rộng phục vụ xây dựng nông thôn mới vùng Bắc Trung Bộ

Bài báo này đi sâu phân tích các giải pháp về nông nghiệp thông qua các nghiên cứu thực nghiệm đồng ruộng. Bài báo đưa ra kết quả áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước để xác định chế độ tưới hợp lý cho cây dưa hấu, lạc vùng Bắc Trung Bộ nhằm tăng năng suất, tiết kiệm nước. Giải pháp nhân rộng là cần phải kiến thiết lại đồng ruộng, hoàn chỉnh lại hệ thống thủy lợi nội đồng và khai thác nguồn nước hiệu quả.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Do tác động của biến đổi khí hậu, tài nguyên nước đang có xu hướng thay đổi theo mùa ở nước ta, các yêu cầu dùng nước của các ngành kinh tế ngày càng gia tăng gây ra nguy cơ khô hạn, thiếu nước tại nhiều địa phương. Công nghệ tưới tiết kiệm nước đã được ứng dụng cho nhiều loại cây trồng, mang lại hiệu quả cao về tăng năng suất và tiết kiệm nước. Ngoài ra, để phát triển có hiệu quả các loại cây trồng cần phải xác định được chế độ tưới hợp lý nhằm phát huy tối đa tiềm năng sinh học của cây trồng, phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và tập quán canh tác từng vùng. Bên cạnh đó, chế độ tưới còn là cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ công tác quy hoạch và thiết kế các hệ thống tưới trong sản xuất nông nghiệp. Công nghệ tưới tiết kiệm nước cho cây dưa hấu và cây lạc chưa được ứng dụng tại vùng Bắc Trung Bộ. Đến nay, chưa ghi nhận được nghiên cứu về chế độ tưới cho cây dưa hấu tại nước ta. Còn chế độ tưới cho cây lạc đã được nghiên cứu tại một số vùng trong cả nước, kết quả nghiên cứu tại vùng ven biển Bắc bộ cho thấy với độ ẩm duy trì khoảng 70 và 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng (bđr) trong các giai đoạn sinh trưởng cho năng suất cao nhất.

Vùng Bắc Trung Bộ chịu ảnh hưởng của gió Lào vào mùa hè (từ tháng 4 đến tháng 10) gây nên thời tiết khô nóng, vào thời điểm này nhiệt độ ngày có thể lên tới trên 400C, dẫn tới nước bốc hơi nhanh, đất trồng màu chủ yếu là đất cát có đặc tính thấm hút nhanh gây ra thiếu hụt nước cho một số loại cây trồng: lạc, dưa hấu, rau cải. Loại cây màu được trồng chủ yếu trong vùng là cây lạc có diện tích chiếm từ 30-40% tổng diện tích sản xuất nông nghiệp của vùng, trong khi cây dưa hấu lại là cây trồng mang đến giá trị kinh tế cao đang được phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, hệ thống thủy lợi phục vụ cho sản xuất cây lạc và cây dưa hấu của các địa phương trong vùng chưa mang lại hiệu quả, hầu hết nguồn nước phục vụ cho sản xuất cây dưa hấu đều từ nguồn nước ngầm, còn cây lạc lại hầu như không được tưới và phụ thuộc nước trời. Do vậy, nghiên cứu áp dụng công nghệ và chế độ tưới tiết kiệm nước cho cây dưa hấu và cây lạc ở vùng Bắc Trung Bộ là nhu cầu cần thiết, giúp tìm ra công nghệ tưới, chế độ tưới hợp lý mang lại hiệu quả kinh tế cao.

2.  NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.2. Nội dung nghiên cứu

2.3. Phương pháp nghiên cứu

2.4. Nghiên cứu thực nghiệm

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Công nghệ tưới, chế độ tưới cho cây dưa hấu

3.1.1. Công nghệ tưới

3.1.2. Chế độ tưới

3.2. Chế độ tưới cho cây lạc

3.2.1. Công nghệ tưới

3.2.2. Chế độ tưới cho cây lạc

4. GIẢI PHÁP NHÂN RỘNG

4.1. Thực trạng các mô hình trồng màu

4.2. Hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi nội đồng

5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]      Đoàn Doãn Tuấn (2008). Áp dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây dứa vùng đất dốc, nông trường sông Bôi, tỉnh Hòa Bình.

[2]      Đoàn Doãn Tuấn và nnc (2010). Chế độ tưới cho cây bưởi đặc sản Đoan Hùng – Phú Thọ, tạp chí khoa học và công nghệ thủy lợi số 05+06, 2011

[3]      Đoàn Doãn Tuấn và nnc (2011). Một số kết quả nghiên cứu chế độ tưới cho cây mía ở huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, tạp chí khoa học công nghệ thủy lợi số 02, 2011.

[4]      Lê Sâm (2005). Kỹ thuật tưới tiết kiệm nước, NXB nông nghiệp, TP. Hồ Chí Minh

[5] .... Nguyễn Quang Trung (2008). Nghiên cứu ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước cho cây nho và thanh long vùng khô hạn Nam Trung Bộ, đề tài cấp bộ (Bộ NN&PTNT).

[6]      Trần Chí Trung, (2008) Nghiên cứu công nghệ tưới nhỏ giọt và chế độ tưới hợp lý cho cây bưởi ở Sóc Sơn – Hà Nội