Khoa học công nghệ quản lý hạn hán vùng Nam Trung bộ và Tây nguyên

Hạn hán là một loại thiên tai, có thể xảy ra mọi nơi, cả vùng mưa ít và vùng mưa nhiều, cả trong mùa khô và mùa mưa, trên diện rộng hay cục bộ. Ở Việt Nam và đặc biệt là vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên thì hạn hán xảy ra tương đối thường xuyên, chỉ sau bão và lũ, với xu thế ngày càng khắc nghiệt do tác động của biến đổi khí hậu.Những năm qua, Việt Nam đã có rất nhiều cố gắng trong việc thực hiện các giải pháp ứng phó và quản lý hạn, đặc biệt là việc áp dụng các công cụ tiên tiến vào việc giám sát và dự báo hạn hán cũng như các công nghệ hiện đại giám sát thời gian thực tại các hồ chứa, các điểm phân phối nước quan trọng để sẵn sàng ứng phó với hán hạn, thiếu nước. Tuy nhiên, những cố gắng này là chưa đủ để đảm bảo ứng phó có hiệu quả với những tác động trước mắt và tiềm tàng của hạn hán. Vì thế nhu cầu cấp thiết đặt ra là làm sao phải ứng dụng được khoa học công nghệ trong việc ứng phó với hạn hán chủ động và bao gồm từ cảnh báo, dự báo sớm, xây dựng kịch bản, đánh giá thiệt hại, xây dựng danh sách lựa chọn và ưu tiên các giải pháp tổng hợp giảm thiểu những tác động của hạn hán, và đặc biệt tác động của hạn hán đối với cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Trong khuôn khổ bài báo này sẽ trình bày một số công cụ, kết quả ứng dụng khoa học công nghệ đã và đang được thí điểm tại một số tỉnh vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong việc ứng phó với hạn hán phục vụ sản xuất nông nghiệp.

1. MỞ ĐẦU

2. CÁCH TIẾP CẬN TRONG VIỆC ÁP DỤNG KHOA HỌC CÔNG NGHỆ NHẰM

ỨNG PHÓ VỚI HẠN HÁN VÙNG NAM TRUNG BỘ VÀ TÂY NGUYÊN

3. CÁC CÔNG CỤ NHẰM DỰ BÁO, GIÁM SÁT, KIỂM KÊ VÀ PHÂN PHỐI NGUỒN NƯỚC NHẰM ỨNG PHÓ VỚI HẠN HÁN PHỤC VỤ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP VÙNG NAM TRUNG BỘ VÀ TÂY NGUYÊN

3.1. Khung quản lý hạn hán tổng hợp

3.2. Công cụ dự báo hạn hán thông qua các chỉ số hạn khí tượng

3.3. Công cụ hỗ trợ cho giám sát và cảnh báo hạn hán

3.4. Công cụ đánh giá cực hạn thủy văn vùng (RHEAS)

3.5. Hệ thống giám sát hạn nông nghiệp bằng công cụ ASIS (FAO)

3.6. Công cụ hỗ trợ quản lý hồ chứa phục vụ sản xuất nông nghiệp, thí điểm cho tỉnh Ninh Thuận

3.7. Cổng thông tin cơ sở dữ liệu hỗ trợ quản lý hạn hán

4. KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] IMHEN, “Biến đổi khí hậu và tác động tại Việt Nam,” 2010.

[2] T. Thuc and Koos Neefjes, “Viet Nam special report on managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation,” Vietnam Publishing House of Natural Resources, Environment and Cartography., Hanoi, Vietnam, 2015.

[3] MARD, “Tình hình hạn hán và các giải pháp về thủy lợi vùng Nam Trung Bộ, Tây Nguyên,” 2016.

[4] UNISDR, “Khung hành động Sendai về GNRRTT , 2015-2030.,” pp. 2015–2030, 2015.

[5] Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, “Nghiên cứu dự báo hạn hán và giải pháp quản lý sử dụng nước hợp lý phục vụ sản xuất nông nghiệp khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên,” Hà Nội, 2017.

[6] IWE, “Ứng dụng dữ liệu vệ tinh để tăng cường năng lực quản lý và vận hành hồ chứa phục vụ chống hạn – đảm bảo an ninh nguồn nước và lương thực, thí điểm cho tỉnh Ninh Thuận,” Hà Nội, 2018.

[7] IWE, “Tăng cường hệ thống thông tin khí hậu nông nghiệp nhằm phát triển hệ thống giám sát và cảnh báo sớm hạn nông nghiệp tại Việt Nam,” 2018.

Chi tiết bài báo xem tại đây: Khoa học công nghệ quản lý hạn hán vùng Nam Trung bộ và Tây nguyên

Nguyễn Tùng Phong, Hà Hải Dương, Nguyễn Minh Tiến
Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường - Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam

TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI