Một số vấn đề về tiềm năng nguồn nước mặt và sử dụng nước phía trên châu thổ Mê Công
31/08/2022Sự thay đổi dòng chảy sông Mê Công đã được nghiên cứu nhiều trong những năm gần đây, nhất là khi hồ chứa thượng lưu được phát triển nhanh trong vài chục năm qua, tuy vậy sự thay đổi/biến động của nguồn nước còn ít được nghiên cứu, do đó nghiên cứu của chúng tôi tập trung vào vấn đề này. Nghiên cứu đã dựa trên số liệu từ Ủy hội Mê Công Quốc tế (MRC) và một số của Việt Nam, sử dụng phương pháp phân tích thống kê, đối chiếu và so sánh, từ đó một số kết luận quan trọng đã được rút ra. Các kết quả này bao gồm: Sử dụng nước phần trên châu thổ Mê Công đang có chiều hướng tăng khá nhanh trong hơn 10 năm qua, hiện tại (2020) đang ở mức khoảng 24 tỷ m3, chiếm khoảng 5,7% nguồn nước tiềm năng trên châu thổ ở năm vừa nước (P=50%) và khoảng 7,3% ở năm ít nước (P=90%).
Trong giai đoạn 1960-2019, dòng chảy tiềm năng của lưu vực (trên Kratie) vẫn giữ khá ổn định: với tổng lượng trung bình năm khoảng 420 tỷ m3, trong chiều hướng tăng nhẹ, khoảng 0,056%/năm; trong khi đó, dòng chảy năm thực tế với tổng lượng khoảng 410,2 tỷ m3, đang có xu thế giảm nhẹ, với mức khoảng 0,022%/năm, do sử dụng nước tăng nhanh trong hơn chục năm qua. Trong thời gian tới, các đặc trưng thủy văn nêu trên đang tiếp tục thay đổi.
1. GIỚI THIỆU CHUNG
2. VẤN ĐỀ, NGUỒN SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3. SỬ DỤNG NƯỚC CÁC QUỐC GIA PHÍA TRÊN CHÂU THỔ LƯU MÊ CÔNG (TRÊN KRATIE, ĐỂ TÍNH TOÁN ĐÁNH GIÁ DÒNG CHẢY TIỀM NĂNG)
4. NGUỒN NƯỚC THỰC TẾ, NGUỒN NƯỚC TIỀM NĂNG PHÍA TRÊN CHÂU THỔ
5. PHÂN TÍCH CHIỀU HƯỚNG THAY ĐỔI NGUỒN NƯỚC PHÍA TRÊN CHÂU THỔ
6. Wtt : TÍNH THEO SỐ LIỆU CỦA MRC TẠI TRẠM KRATIE;
7. W_sdn: TÍNH THEO CÁC SỐ LIỆU CỦA MRC [9] VÀ VKHTLMN [3]
8. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
9. HỆ SỐ TƯƠNG QUAN DÒNG CHẢY NĂM THỰC TẾ RẤT THẤP, CHO THẤY DÒNG CHẢY GẦN NHƯ ÍT PHỤ THUỘC THỜI GIAN, CÓ TÍNH ỔN ĐỊNH CAO;
10. DÒNG CHẢY NĂM THỰC TẾ ĐANG GIẢM, DO SỬ DỤNG NƯỚC TĂNG CAO (KỂ CẢ KHI DÒNG CHẢY TIỀM NĂNG CỦA LƯU VỰC ĐANG CÓ XU THẾ TĂNG)
11. HỆ SỐ TƯƠNG QUAN DÒNG CHẢY TIỀM NĂNG VỚI THỜI GIAN RẤT THẤP, CHO THẤY DÒNG CHẢY ÍT PHỤ THUỘC THỜI GIAN, CÓ TÍNH ỔN ĐỊNH CAO;
12. DÒNG CHẢY NĂM TIỀM NĂNG ĐANG THAY ĐỔI THEO CHIỀU HƯỚNG TĂNG
13. MẶC DÙ XU THẾ DÒNG CHẢY TIỀM NĂNG TRÊN PHẦN THƯỢNG CHÂU THỔ
14. NẾU KHI XU THẾ NGUỒN NƯỚC KHÔNG TĂNG NỮA, LÚC ĐÓ XU THẾ GIẢM DÒNG CHẢY VỀ CHÂU THỔ CÒN LỚN HƠN NHIỀU
15. TRONG TƯƠNG LAI, KHẢ NĂNG GIA TĂNG SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN LƯU VỰC CƠ THỂ XẢY RA
16. KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Bộ Tài nguyên Môi trường (2015), Nghiên cứu tác động thủy điện dòng chính Mê Công đến Đồng bằng sông Cửu Long (MDS), do HDR và DHI thực hiện.
[2] Tô Quang Toản, Tăng Đức Thắng, Nguyễn Quang Kim, Nguyễn Đăng Tính, "Đánh giá thay đổi nhu cầu nước điều kiện phát triển năm 2000 và theo các kịch bản phát triển ở thượng lưu", Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thủy lợi và Môi trường, Đại học Thủy lợi, 2009.
[3] Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam (2020), Báo cáo tổng kết đề tài cấp nhà nước KC08-04_16-20: Nghiên cứu biến động dòng chảy thượng lưu Mê Công và điều kiện khí hậu cực đoan ở Đồng bằng sông Cửu Long và đề xuất các giải pháp chuyển đổi sản xuất, do Tô Quang Toản làm chủ nhiệm.
[4] Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam (2020), “Báo cáo giai đoạn 1, Đề tài Nhà nước KC08.25/16-20: Nghiên cứu diễn biến nguồn nước, chất lượng nước và đề xuất các giải pháp khai thác thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả và hạn chế rủi ro thiên tai (hạn mặn) vùng nuôi thủy sản, trồng trọt ven biển đồng bằng sông Cửu Long ”, do Tăng Đức Thắng làm chủ nhiệm.
[5] G. M. Kondolf, Z. K. Rubin, and J. T. Minear (2014), Dams on the Mekong: Cumulative sediment starvation, 2014. American Geophysical Union.
[6] Mekong River Commission (MRC, 2005), “Overview of the Hydrology of the Mekong Basin”.
[7] Mekong River Commission (MRC), Trang WEB của MRC: http://www.mrcmekong.org”.
[8] Mekong River Commission (MRC, 2005), “Overview of the Hydrology of the Mekong Basin”.
[9] Mekong River Commission (2017), The Council Study, Study on the sustainable management and development of the Mekong River, including impacts of mainstream hydropower projects, Vientiane.
[10] Mekong River Commission (2019). State of the basin report 2018. Vientiane: Mekong River Commission Secretariat.
________________________________________________________________________
Chi tiết bài báo xem tại đây: Một số vấn đề về tiềm năng nguồn nước mặt và sử dụng nước phía trên châu thổ Mê Công
Tăng Đức Thắng, Phạm Văn Giáp, Trần Minh Tuấn,
Tô Quang Toản, Nguyễn Thanh Hải,
Nguyễn Văn Hoạt, Nguyễn Phương Mai
Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam
TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI
Ý kiến góp ý:
