Nghiên cứu bổ sung quy trình vận hành hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít, góp phần thực hiện tiêu chí thủy lợi xây dựng NTM tỉnh Trà Vinh
04/05/2016 Hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít là công trình thủy lợi ngọt hóa lớn do trung ương đầu tư xây dựng vào đầu thập niên những năm 90 ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mục tiêu của công trình là ngăn mặn, trữ ngọt. Quy trình vận hành của hệ thống trong những năm qua đã góp phần quan trọng trong sản xuất và đời sống người dân tỉnh Trà Vinh. Do những biến động về thời tiết và quá trình chuyển đổi cơ cấu sản xuất mạnh mẽ, quy trình vận hành trước đây đã xuất hiện những tồn tại, làm giảm năng lực phục vụ của hệ thống. Bài viết này đề xuất phương án vận hành bổ sung để khắc phục những tồn tại trước đây nhằm nâng cao năng lực phục vụ của hệ thống Nam Măng Thít đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường, đồng thời góp phần hoàn thiện hệ thống thủy lợi theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới tỉnh Trà Vinh. 1. Đặt vấn đề Hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít (NMT) cơ bản đã hoàn thành và đi vào vận hành phục vụ sản xuất nông nghiệp, hiệu quả công trình đã được khẳng định, tuy nhiên để đáp ứng các mục tiêu chuyển đổi cơ cấu canh tác, hệ thống công trình cần phải tiếp tục hoàn thiện, đồng bộ từ đầu mối đến nội đồng, đồng thời bổ sung công trình để mở rộng mục tiêu sản xuất. Việc phát triển nhiều loại hình sản xuất như nông nghiệp, nông nghiệp kết hợp thủy sản, chuyên thủy sản… đòi hỏi công trình tưới tiêu, cấp thoát phải đầu tư cao hơn. Việc hình thành nhiều vùng sản xuất hay những vùng có nhu cầu nguồn nước ngọt, lợ mặn đan xen đòi hỏi công tác quản lý vận hành công trình khó khăn hơn, lịch vận hành chặt chẽ, khoa học hơn. Trước tình hình thời tiết có nhiều biến động như hiện nay, mặn xâm nhập sâu trên dòng chính nên nguồn ngọt ngày càng khan hiếm trong khi nhu cầu nước cho các ngành sản xuất ngày càng cao. Việc tận dụng khả năng lấy nước ngọt khi độ mặn ngoài sông cho phép nhằm phục vụ nhu cầu chuyển đổi cơ cấu sản xuất mạnh mẽ của tỉnh là rất cần thiết. Với quy trình vận hành hiện nay của hệ thống khả năng này hầu như không thể thực hiện được,[5]. Do vậy, cần bổ sung một quy trình vận hành phù hợp với tình hình sản xuất thực tế tại địa phương góp phần đáp ứng nhu cầu nước cho sản xuất đồng thời hoàn thiện hệ thống thủy lợi phục vụ xây dựng nông thôn mới ở Trà Vinh. 2. Thực trạng quy trình vận hành của hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít và những tồn tại 3. Kết quả đề xuất bổ sung quy trình vận hành 3.1. Cơ sở đề xuất bổ sung quy trình vận hành hệ thống công trình 3.2. Cơ sở khoa học đề xuất quy trình vận hành 3.3. Kết quả tính toán đề xuất bổ sung quy trình vận hành 4. Kết luận Để đề xuất bổ sung quy trình vận hành công trình sát với thực tế, nhóm nghiên cứu đã ứng dụng mô hình thủy lực mô phỏng các phương án vận hành chế độ dòng chảy trong vùng dự án, nhằm phân tích lựa chọn được phương án vận hành hiệu quả nhất cho hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít góp phần đảm bảo nguồn nước ngọt cho sản xuất nông nghiệp ở những vùng chuyên canh lúa, yêu cầu về lấy mặn ở các vùng nuôi thủy sản và lúa - tôm, đảm bảo nhu cầu cấp nước sinh hoạt trong mùa khô. Trước tình hình phát triển nông thôn mới hiện nay đòi hỏi hệ thống thuỷ lợi đáp ứng yêu cầu sản xuất và dân sinh, phục vụ chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông - ngư nghiệp theo hướng hàng hóa, theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới công trình thủy lợi phải phục vụ đa mục tiêu, đa dạng hóa sản xuất trên cơ sở phát huy nhiều thành phần kinh tế, sản xuất nông nghiệp gắn liền với công nghiệp phục vụ cho nông nghiệp, công nghiệp chế biến và các ngành nghề,… thì việc ứng dụng các mô hình toán trong quản lý và vận hành hệ thống là một việc làm cần thiết. Với kết quả tính toán cho thấy việc ứng dụng công tác vận hành cưỡng bức sẽ đem lại hiệu quả cao về đầu nước và đảm bảo ngặn mặn đáp ứng nhu cầu cho sản xuất và dân sinh của tỉnh Trà Vinh góp phần thúc đẩy công cuộc xây dựng nông thôn mới của địa phương ngày càng hiệu quả. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Lương Văn Khanh (2008). Nghiên cứu khẩu diện hợp lý các cống vùng cuối hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít, Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật Trường Đại học Thủy lợi. [2]. Lê Văn Kiệm (2007). Nghiên cứu quy trình vận hành nhằm nâng cao năng lực cho hệ thống thủy lợi đa mục tiêu Nam Măng Thít ở Đồng bằng sông Cửu Long, Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật Trường Đại học Thủy lợi. [3]. Lương Văn Thanh và cộng sự (2009). Đo đạc, giám sát chất lượng nước trong hệ thống công trình thủy lợi Nam Măng Thít. Dự án điều tra cơ bản Viện Kỹ thuật Biển 2009. [4]. Võ Khắc Trí (2007). Xây dựng quy trình quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi Nam Măng Thít. Dự án WB cấp Bộ - Viện Khoa học Thuỷ lợi miền Nam, 2006 – 2007. [5]. Nguyễn Đình Vượng và cộng sự (2012). Nghiên cứu đánh giá tác động của dự án thủy lợi Nam Măng Thít đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường tỉnh Trà Vinh. Trung tâm Nghiên cứu Thủy nông & Cấp nước (CIWAS) - Đề tài cấp tỉnh 2008 – 2011. Chi tiết bài báo: Nghiên cứu bổ sung quy trình vận hành hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít, góp phần thực hiện tiêu chí thủy lợi xây dựng NTM tỉnh Trà Vinh Tác giả: ThS. Nguyễn Đình Vượng, ThS. Huỳnh Ngọc Tuyên TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI
Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam
Ý kiến góp ý:
