Tác động của việc hạ thấp lòng dẫn và mực nước mùa kiệt đến công trình thủy lợi trên sông Hồng

Việc lòng dẫn trên sông Hồng bị hạ thấp đã dẫn đến mực nước mùa kiệt bị hạ thấp đáng kế, các thay đổi trên sẽ tác động bất lợi như thế nào đến hoạt động và ổn định của các công trình thủy lợi trên sông Hồng? Bài báo này sẽ trình bày một số phân tích và kết quả nghiên cứu mới nhất để trả lời cho câu hỏi trên, làm căn cứ cho việc tiếp tục nghiên cứu tìm các giải pháp để giảm thiểu tác động bất lợi này.

ĐẶT VẤN ĐỀ         

Từ năm 1990 trở lại đây, cùng với các tác động của việc xây dựng, vận hành hệ thống hồ chứa thượng nguồn, của các hoạt động  sử dụng, khai thác tài nguyên trên sông là các tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ rệt đối với chế độ thủy văn, thủy lực, lòng dẫn trên hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình. Hậu quả của các tác động thể hiện rõ rệt nhất là lòng dẫn sông Hồng đã biến động  theo xu thế hạ thấp liên tục, kéo theo là hạ thấp mực nước đặc biệt là trong mùa kiệt. Hậu quả của các biến động này đã gây ảnh hưởng đến hoạt động của các hệ thống thủy lợi (cống, tram bơm, kè sông..), đến môi trường vùng hạ du hệ thống sông Hồng , sông Thái Bình… Giải pháp nào để hạn chế, giảm thiểu và tiến tới ứng phó đối với các ảnh hưởng bất lợi trên… Đây là các vấn đề khoa học và thực tiễn cần có nghiên cứu và trả lời.

Trước hết, để có thể đưa ra các giải pháp phù hợp cần phải có nghiên cứu đánh giá về mức độ tác động của việc hạ thấp lòng dẫn và mực nước mùa kiệt đối hiệu quả hoạt động, ổn định của các công trình thủy lợi ven sông mà đại diện là hệ thống các cống, trạm bơm lấy nước và kè bảo vệ bờ sông. Bài báo này sẽ tóm tắt và khái quát các kết quả nghiên cứu về vấn đề nêu trên.

1. THỰC TRẠNG HẠ THẤP LÒNG DẪN TRÊN HỆ THỐNG SÔNG HỒNG

1.1. Phân tích diễn biến, xói lở và hạ thấp lòng dẫn sông Hồng giai đoạn 2000 - 2014

1.2. Nhận xét:

2. ẢNH HƯỞNG CỦA HẠ THẤP LÒNG DẪN ĐẾN HẠ THẤP MỰC NƯỚC    MÙA KIỆT

3. ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC HẠ THẤP MỰC NƯỚC TRONG MÙA KIỆT ĐẾN KHẢ NĂNG LẤY NƯỚC CỦA CÁC CỐNG, TRẠM BƠM TRÊN SÔNG HỒNG 

3.1 Các trường hợp đánh giá

3.2 Đánh giá khả năng lấy nước vào tại các cống và trạm bơm lớn trên sông Hồng trong trường hợp các hồ vận hành xả bình thường

3.3 Tác động và hiệu quả của việc các hồ xả gia tăng đến khả năng lấy nước tại các cống và trạm bơm lớn trên sông Hồng

3.4 Kết quả mô phỏng đường mực nước dọc sông mùa kiệt 2015 trong 2 trường hợp các hồ xả bình thường và xả gia tăng

KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]        Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam: Các báo cáo chuyên đề phân tích thủy lực và mô hình toán thuộc đề tài cấp Quốc Gia “ Nghiên cứu tổng thể giải pháp công trình dập dâng nước nhằm ứng phó tình trạng hạ thấp mực nước, đảm bảo an ninh nguồn nước cho vùng hạ du sông Hồng”, 2016;

[2]        Phòng TNTĐ Quốc gia về động lực học sông biển – Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam: Các báo cáo chuyên đề phân tích diễn biến lòng dẫn và mực nước mùa kiêt thuộc đề tài cấp Bộ: “Nghiên cứu dự báo xu thế biến đổi hạ thấp lòng dẫn và đề xuất giải pháp khắc phục, khai thác hiệu quả công trình thủy lợi trên hệ thống sông Hồng “, 2015;

[3]        Phòng TNTĐ Quốc gia về động lực học sông biển – Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam: “ Nghiên cứu đề xuất các giải pháp ổn định tỷ lệ phân lưu hợp lý tại các phân lưu sông Hồng, sông Đuống và sông Hồng, sông Luộc”. Đề tài độc lập cấp NN, mã số ĐT-PTNTĐ.2011-G/10, 2014;

[4]        Viện Khoa học thủy lợi VN: “ Nghiên cứu giải pháp nhằm đảm bảo lấy nước tưới chủ động cho hệ thống các trạm bơm ở hạ du sông Hồng, Thái Bình trong điều kiện mực nước sông xuống thấp” . Đề tài cấp Bộ, 2013;

[5]     Viện Quy hoạch Thủy lợi: “Nghiên cứu xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ chứa  Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang  trong mùa kiệt". Đề tài cấp NN,  2014;

[6]        NNQ & NNK:  Kết quả nghiên cứu dự báo diễn biến lòng dẫn và chế độ thủy văn, thủy lực hạ du sông Lô - Gâm do ảnh hưởng của thủy điện Tuyên Quang, 2013;

[7]    NNQ: Tác động của việc biến động tỷ lệ phân lưu sông Hồng - sông Đuống đến quy hoạch phòng, chống lũ và quy hoạch cấp nước hệ thống sông Hồng, 2014