Tính toán cân bằng nước phục vụ giải pháp nối mạng chuyển nước liên thông hệ thống công trình thủy lợi tỉnh Ninh Thuận

Ninh Thuận là địa phương có nguồn nước mặt vào loại khan hiếm nhất của cả nước, lượng mưa phân bố không đồng đều theo thời gian và không gian (giữa vùng núi và vùng ven biển). Có những vùng thuận lợi để xây dựng hồ chứa, tuy vậy một số vùng lại không có điều kiện để xây hồ, có những vùng thừa nước tưới nhưng cũng có khu vực lại rất khan hiếm nước đặc biệt vào mùa khô. Chính vì vậy việc tính toán cân bằng nước nhằm đề xuất được các biện pháp điều hòa lượng nước giữa các vùng thông qua giải pháp nối mạng chuyển nước liên thông giữa hệ thống các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh là vấn đề rất cấp thiết trong điều kiện hiện nay và thời gian tới, thích ứng với biến đổi khí hậu.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Ninh Thuận là tỉnh có điều kiện khí hậu nhiệt đới, nắng nhiều, thích hợp với các loại cây trồng cạn, đặc biệt là cây ăn trái phát triển tập trung có giá trị kinh tế như cây nho, táo, mãng cầu, bông vải,... Với tiềm năng đất đai đa dạng, phong phú, nền nông nghiệp của tỉnh hiện đang đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương,[6],[7]. Tuy vậy, Ninh Thuận cũng là tỉnh gặp nhiều bất lợi về nguồn nước, tình trạng khô hạn trong những năm gần đây ngày càng khắc nghiệt hơn, xem [1],[2]. 

Là địa phương đã được đầu tư nhiều hệ thống công trình thủy lợi cấp nước phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội nhưng do biến động thời tiết, mùa khô thường xuất hiện nắng nóng kéo dài, lượng mưa ít, dòng chảy từ thượng nguồn đổ về sông Cái Phan Rang thấp. Các hồ chứa ở Ninh Thuận hiện nay vào mùa khô thường không đủ nước phục vụ sản xuất, trong khi mùa mưa có thể phải xả lũ. Bên cạnh đó, nhiều hồ chứa nhỏ trong vùng vẫn không có nước để tích dù đang trong mùa mưa, điển hình như các hồ Ông Kinh, Phước Trung, Thành Sơn, Phước Nhơn,... đây là các hồ có diện tích tưới lớn nhưng nguồn nước không đủ, ngược lại một số hồ như Sông Sắt, Trà Co, Tân Giang,... có nguồn nước dồi dào nhưng vẫn phải xả thường xuyên. Việc tính toán cân bằng nước các vùng/lưu vực trong tỉnh làm cơ sở đề xuất các giải pháp nối mạng nhằm chuyển lượng nước phải xả từ các hồ, lưu vực dư thừa sang các hồ, lưu vực đang cần nước, góp phần giải quyết tình trạng khan hiếm nước hiện nay trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận là vấn đề rất quan trọng và cần thiết. 

2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Phân vùng tính toán cân bằng nước

3.2. Ứng dụng mô hình MIKE BASIN tính toán cân bằng nước phục vụ đề xuất các giải pháp/phương án nối mạng chuyển nước liên thông các hệ thống công trình thủy lợi tỉnh Ninh Thuận.

3.2.1. Sơ đồ tính cân bằng nước

3.2.2. Các trường hợp tính toán

3.2.3. Điều kiện tính toán

3.2.4. Kết quả tính toán cân bằng nước phục vụ giải pháp nối mạng chuyển nước liên thông hệ thống công trình hồ chứa thủy lợi.

4. KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]   Đặng Thanh Bình, Quý Minh Trung (2015), Tình hình hạn hán thiếu nước tại Ninh Thuận, Tạp chí Khí tượng Thủy văn, số tháng 4-2015.

[2]   Lê Sâm và cộng sự (2009), Đề tài cấp Tỉnh : Nghiên cứu đánh giá tình hình hạn hán, thiếu nước trong mùa khô, xây dựng phương án cảnh báo và bản đồ phân vùng hạn hán tỉnh Ninh Thuận, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, TP. Hồ Chí Minh. 

[3]   Ngô Đình Tuấn (1994), Đề tài cấp Nhà nước KC 12-03 : Cân bằng nước hệ thống các lưu vực sông vùng ven biển miền Trung, Trường Đại học Thủy lợi Hà Nội.

[4]   Nguyễn Đình Vượng và cộng sự (2011), Đề tài cấp Tỉnh : Nghiên cứu tương quan cân bằng nước và đề xuất giải pháp cấp nước phục vụ  sản xuất và sinh hoạt cho vùng đất cát ven biển Ninh Thuận, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, TP. Hồ Chí Minh. 

[5]   Công ty Tư vấn và Chuyển giao công nghệ - Trường Đại học Thủy lợi, Chi nhánh miền trung (2014), Rà soát, điều chỉnh quy hoạch thủy lợi tỉnh Ninh thuận đến 2020, tầm nhìn 2030 thích ứng biến đổi khí hậu.

[6]   Sở Tài nguyên và Môi trường Ninh Thuận (2013), Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) tỉnh Ninh Thuận.

[7]   UBND tỉnh Ninh Thuận (2011), Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Ninh Thuận đến năm 2020.