Trao đổi kinh nghiệm về quản lý khai thác công trình thủy lợi ở Nhật Bản

Nhận lời mời của Trường Đại học Fukushima (Nhật Bản), trong thời gian từ ngày 30/7/2023 đến 06/8/2023, Đoàn công tác phía Việt Nam đã đến Nhật Bản tham quan và trao đổi kinh nghiệm.

Đây là chuyến đi nằm trong khuôn khổ hợp tác nghiên cứu giữa Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam và Đại học Tsukuba, Fukushima Nhật Bản.

Đoàn công tác phía Việt Nam gồm có ThS Lê Thị Bích Thuận - Cục Thủy lợi - Bộ Nông nghiệp và PTNT và 03 cán bộ của Trung tâm Tư vấn Quản lý Thủy nông có sự tham gia của người dân (TT. PIM) - Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam: PGS.TS Đoàn Doãn Tuấn, ThS. Đặng Minh Tuyến, ThS Trần Việt Dũng

Mục đích chuyến công tác để tham quan, trao đổi kinh nghiệm về công tác quản lý khai thác công trình thủy lợi và dồn điền đổi thửa ở Nhật Bản, từ đó vận dụng cho thực tiễn quản lý khai thác công trình thủy lợi, dồn điền đổi thửa trong Chương trình hợp tác nghiên cứu chung giữa Nhật Bản và Việt Nam.

Đoàn đã đến thăm, làm việc với Văn phòng quản lý nước tỉnh Mie trực thuộc Cơ quan quản lý nước Nhật Bản JWA- Japan Water Agency và thực địa hệ thống công trình thủy lợi công trình đầu mối và kênh chính Mie do Văn phòng JWA Mie quản lý, vận hành.

Hệ thống công trình thủy lợi gồm 5 hồ chứa, 59km kênh/đường ống chính có nhiệm vụ cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt và công nghiệp. Tổng diện tích tưới theo thiết kế của hệ thống là 7.300ha (thực tế đạt được là 6.699ha). Công tác quản lý được giao cho Văn phòng JWA Mie quản lý, vận hành hệ thống đầu mối, kênh cấp I, II và Hội cải tạo đất Mie (LID – Land Improvement District) quản lý, vận hành kênh cấp III, IV và mặt ruộng.

Tiếp theo đó, Đoàn đã đến thăm và làm việc với Hội cải tạo đất Mie (LID - Land Improvement District). LID Mie được thành lập năm 1966, là tổ chức phi lợi nhuận của các nông hộ sản xuất,được thành lập trên cơ sở Luật Cải tạo đất, thực hiện  nhiệm vụ quản lý, vận hành kênh cấp III, IV lấy nước từ hệ thống kênh Mie cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của nông hộ thuộc các tổ chức dùng nước WUO quản lý vân hành kênh mặt ruộng.

Thăm quan dự án xây dựng cánh đồng lớn quy mô mỗi thửa ruộng rộng 2-3 ha được triển khai thực hiện với một chính sách thử nghiệm cho phép chuyển đổi một phần diện tích canh tác lúa sang mục đích sử dụng khác để khuyến khích sự tham gia thực hiện của các hộ sản xuất.

Trong khuôn khổ chuyến đi, Đoàn cũng đã đến thăm, làm việc với Hội cải tạo đất Miyagawa (LID Miyagawa); Đi khảo sát thực địa, thảo luận đầu bờ với hộ nông dân trong hệ thống. LID Miyagawa được thành lập năm 1957 do chính quyền tỉnh Mie phê duyệt, là tổ chức quản lý hệ thống công trình từ đầu mối đến mặt ruộng, gồm 1 đập dâng nước trên sông, 1 hồ chứa dung tích 2tr.m3 nước, 19,9 km kênh/đường ống chính, phục vụ tưới cho diện tích khoảng 4.463ha, gồm 7.484 hộ sản xuất nông nghiệp.

Trong cuộc họp tổng kết chuyến công tác, Đoàn đã thảo luận với Trường Đại học Tsukuba và Đại học Fukushima về mô hình tổ chức quản lý khai thác hệ thống thủy lợi ở Nhật Bản từ Trung ương đến địa phương; sự tham gia của người dân trong đầu tư, quản lý khai thác: đóng góp kinh phí, lập kế hoạch, thực hiện phân phối nước công bằng, hợp lý.

Đặc biệt là cơ chế, cách thức hỗ trợ tài chính của Chính phủ cho hoạt động đầu tư, quản lý thủy lợi; Các kinh nghiệm trong thực hiện dự án dồn điển đổi thửa Quốc gia; Sự khác biệt và ưu điểm, hạn chế của công tác quản lý thủy lợi giữa Nhật Bản - Việt Nam.

Trên cơ sở đó, hai bên đã thảo luận và thống nhất về nội dung nghiên cứu, kế hoạch hợp tác trong giai đoạn tới giữa Trường Đại học của Nhật Bản và Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam trong khuôn khổ khung hợp tác nghiên cứu chung đã ký kết.

Đ.M.T