Xây dựng công thức tính lượng vận chuyển bùn cát sông Hồng và quan hệ hình thái lòng sông giai đoạn 2009 - 2012

Bài báo trình bày kết quả xây dựng công thức tính tổng lượng vận chuyển bùn cát sông Hồng theo dạng công thức của Engelund và Hansen, theo số liệu từ năm 2009 đến 2012. Từ công thức đã lập xác định lại quan hệ hình thái lòng dẫn trong thời kỳ này.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Bùn cát trong dòng chảy đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hình thái lòng sông. Vì vậy biết được quy luật vận chuyển bùn cát trong dòng chảy sẽ giúp dự báo được diễn biến lòng dẫn trong tương lai.

Đo đạc bùn cát trong thực tế rất khó khăn và tốn kém đặc biệt là bùn cát đáy, số liệu bùn cát đo đạc ở một số đoạn sông còn thiếu, nên phải tính toán bổ sung hoặc kéo dài số liệu. Tuy nhiên, việc tính toán bùn cát theo bất kỳ công thức có sẵn nào, cụ thể là công thức của Engelund-Hansenlà công thức thông dụng, đã được sử dụng nhiều trên thế giới và ở Việt Nam cũng có sai số khá lớn. Để nâng cao độ chính xác trong tính toán, trước khi sử dụng cần xác định các hệ số và số mũ trong công thức này cho phù hợp với các số liệu thực đo trên sông Hồng giai đoạn (2009-2012) tại các trạm thủy văn Sơn Tây, Hà Nội và Thượng Cát.

Công thức tính toán vận chuyển bùn cát xác định được sẽ làm cơ sở để xây dựng các quan hệ hình thái ổn định của đoạn sông trong giai đoạn gần đây.

II. CƠ SỞ LÝ LUẬN

2.1. Khái niệm vận chuyển bùn cát

a) Vận chuyển bùn cát đáy:

b) Vận chuyển bùn cát tổng

2.2. Hình thái lòng sông và mối liên hệ với vận chuyển bùn cát

III. XÂY DỰNG CÔNG THỨC TÍNH TỔNG LƯỢNG VẬN CHUYỂN BÙN CÁT SÔNG HỒNG GIAI ĐOẠN 2009 - 2012

IV. XÂY DỰNG QUAN HỆHÌNH THÁI LÒNG SÔNG DỰA TRÊN QUY LUẬT VẬN CHUYỂN BÙN CÁT

V. KẾT LUẬN

Bài báo đã trình bày kết quả xây dựng công thức tính tổng lượng vận chuyển bùn cát sông Hồng theo dạng công thức của Engelund và Hansen theo số liệu thủy văn thực đo của các trạm trên sông Hồng - sông Đuống những năm gần đây. Công thức tính toán bùn cát đã được xác định,làm cơ sở xây dựng quan hệ hình thái ổn định lòng dẫn giai đoạn (2009-2012), sau giai đoạn lòng sông bị thay đổi nhiều do khai thác cát mạnh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Struiskma (1981), Hydro compendium, Delft Hydraulics Laboratory, Netherlands.

[2]. Termes A. P. P. (1989), The Hanoi Lecture Notes on River Morphology, Delft Hydraulics.

[3]. Yang, Chih Ted (1996), Sediment Transport Theory and Practice, The McGraw-Hill Companies, Inc, New York - Lisbon - London - Madrid - Mexico City - Milan - New Delhi - Tokyo.

[4]. GS. TS. Vũ Tất Uyên, PGS.TS. Lê Mạnh Hùng (2013), Cảnh báo về hậu quả khai thác cát sông Hồng vượt lượng cát về hàng năm, Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi số 3-2013, Viện KH Thủy lợi Việt Nam.

Xem bài báo tại đây: Xây dựng công thức tính lượng vận chuyển bùn cát sông Hồng và quan hệ hình thái lòng sông giai đoạn 2009 - 2012

Tác giả: PGS.TS. Phạm Đình, TS. Hồ Việt Cường
Phòng Thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về Động lực học Sông Biển

TẠP CHÍ KH&CN THỦY LỢI